Η δημογραφική μείωση και η συνακόλουθη γήρανση του πληθυσμού των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμφανίζει ήδη ορατές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στη ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών των ευάλωτων ημι- αγροτικών και αγροτικών τοπικών κοινωνιών, όπως ο δήμος Θέρμου, και των πιο ευάλωτων μελών τους, όπως οι νέοι και οι γυναίκες.

Τα ποσοτικά στοιχεία της πρόσφατης απογραφής του 2021, συγκριτικά με το 2011, είναι ιδιαίτερα εύγλωττα: ενώ σε εθνικό επίπεδο καταγράφεται μείωση πληθυσμού της τάξης του 3,5% με τις γυναίκες να υπερέχουν ελαφρώς (51,4% έναντι 48,6% άνδρες), στον δήμο Θέρμου τα στοιχεία είναι συντριπτικά: η μείωση του πληθυσμού φτάνει το 30% (από 8.242 κατοίκους το 2011 ο πληθυσμός έπεσε στις 5.742) ενώ οι γυναίκες αποτελούν μόλις το 47% (2.751 έναντι 2.991 άνδρες) του μόνιμου πληθυσμού. Πράγμα που σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή ζουν στην περιοχή 240 λιγότερες γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες.

Προφανώς η αυξημένη έξοδος των γυναικών από το δήμο Θέρμου οφείλεται πρωτίστως στην απουσία ίσων ευκαιριών απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές, θέμα που έχουν αναδείξει και οι θεσμοί της ΕΕ.

Πράγματι, σε μία διερευνητική διαβούλευση στις εγκαταστάσεις του φορέα μας με νέες γυναίκες της περιοχής οι ίδιες ανέδειξαν το θέμα της έλλειψης ίσων ευκαιριών στον αγροτικό τομέα, στον τομέα των υπηρεσιών, καθώς και στον τομέα της αυτοαπασχόλησης. Παράλληλα έθιξαν το θέμα της υποεκπροσώπησής τους στους τοπικούς φορείς λήψης αποφάσεων και της απουσίας δομών αυτοοργάνωσης όπως οι γυναικείοι αγροτουριστικοί συνεταιρισμοί.

Τελικά η συζήτηση επικεντρώθηκε σε ένα υποβόσκον θέμα που καθορίζει τις επιλογές των γυναικών, αυτό της έντονης παρουσίας των έμφυλων στερεοτύπων στην τοπική κοινωνία, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό κλεισμένη στον εαυτό της και ανδροκρατούμενη. Διατυπώθηκε μάλιστα η ανάγκη να υπάρξει περαιτέρω διερεύνηση του θέματος με ποιοτικές μεθόδους, καθώς πρόκειται για διάχυτες στάσεις και αντιλήψεις που δύσκολα αποτυπώνονται στατιστικά.

Μέσα από αυτό το πρόγραμμα καταφέραμε:

-καλύτερη κατανόηση της κατάστασης των γυναικών της περιοχής και ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας, της τοπικής αρχής και των decision makers για τις άμεσες και έμμεσες μορφές διακρίσεων σε βάρος των γυναικών με στόχο τη βαθμιαία εξάλειψή τους

-ευαισθητοποίηση για τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών που αποτελούν υποχρέωση και κεντρικό στόχο της ΕΕ και των κρατών μελών της με στόχο την κοινωνική και οικονομική ένταξη και χειραφέτηση των γυναικών και των κοριτσιών

-σχεδιασμό μαθησιακών δραστηριοτήτων με έμφαση στις οργανωτικές και ψηφιακές δεξιότητες με στόχο την

ενίσχυση της κατάρτισής τους

-ενεργό συμμετοχή τους στην κοινωνία των πολιτών μέσω δράσεων εθελοντισμού και διαβούλευσης με την τοπική αρχή και κοινωνία με στόχο τη βελτίωση της επαφής τους με τα τοπικά κέντρα λήψης αποφάσεων

-ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειριών και ορθών πρακτικών με νέους και γυναίκες από αντίστοιχες περιοχές της ΕΕ με στόχο την ενδυνάμωση του γυναικείου πληθυσμού των αγροτικών περιοχών.

Επιπλέον υλοποιήσαμε:

-Την κατάρτιση μιας gender balanced ομάδας 20 εθελοντών ηλικίας 18 έως 30 που ζούν ή κατάγονται από το Θέρμο, στις μεθόδους της Προφορικής Ιστορίας, προκειμένου να συλλέξουν, επεξεργαστούν και παρουσιάσουν στην κοινότητα ισάριθμες αφηγήσεις ζωής γυναικών που άλλες έφυγαν ως ενήλικες κι άλλες παρέμειναν ή επέστρεψαν και ζουν στο Θέρμο. Έτσι οι νέοι εξοικειώθηκαν στη χρήση ψηφιακών εργαλείων μη τυπικής μάθησης που βασίζονται σε δημιουργικές πρακτικές και λειτουργούν ως κίνητρα συλλογικής ενσυναίσθησης και κοινωνικής αλλαγής.

-Την ενεργοποίηση μιας ευρωπαϊκής ομάδας 33 νέων από αγροτικές περιοχές (6 από κάθε χώρα των εταίρων, 9 από Ελλάδα gender balanced) σε ένα πρόγραμμα ανταλλαγής το οποίο

α) εκπαίδευσε μέσω της τέχνης αξιοποιώντας τα δεδομένα των αφηγήσεων ζωής των γυναικών με

τεχνικές δραματοποίησης, οργανώνοντας ένα θεατρικό δρώμενο στο Θέρμο

β) ευαισθητοποίησε σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών, τις ευρωπαϊκές αξίες και τις

πολιτικές ενδυνάμωσης των γυναικών της ΕΕ, μέσω της ανταλλαγής καλών πρακτικών από τις χώρες τους.

-Την κατανόηση της έννοιας της διαβούλευσης και των δημοκρατικών εργαλείων με τη διοργάνωση μίας Διημερίδας Διαλόγου με τη συμμετοχή της διοίκησης του Δήμου Θέρμου, των τοπικών φορέων και υπερτοπικών decision makers όπου οι νέες/νέοι του προγράμματος παρουσίασαν τα πορίσματά τους για τα αίτια και τα προβλήματα της δημογραφικής ερήμωσης και συζήτησαν με τους αρμόδιους σχετικά με τα κίνητρα, τις προοπτικές και τις προτάσεις επιστροφής με έμφαση στις γυναίκες.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1.

Διεξαγωγή του πενθήμερου σεμιναρίου Προφορικής Ιστορίας, διάρκειας 20 ωρών, για

20 συμεμτέχοντες, με επιμορφώτρια ιστορικό με ειδίκευση και μακροχρόνια ερευνητική

εμπειρία στο αντικείμενο, την ευρέως γνωστή Τασούλα Βερβενιώτη στον ειδικά εξοπλισμένο χώρο του Δήμου.

Το σεμινάριο ήταν ανοιχτό και σε όσα μέλη της τοπικής κοινωνίας επιθυμούν να το παρακολουθήσουν.

Δομή:

Το σεμινάριο διαρθρώνεται γύρω από 5 ενότητες, που κατανέμονται αντίστοιχα σε μία ημέρα διεξαγωγής,

διάρκειας 4 ωρών η κάθε μία, ως εξής:

Ημέρα 1η: Δημιουργία της μιας νέας Ομάδας Προφορικής Ιστορίας

-Γνωριμία των μελών της ομάδας

-Η αναγκαιότητα της Ιστορίας

-Η αξιοπιστία των πηγών

-Το αντικείμενο και η μέθοδος της Προφορικής Ιστορίας: Μια Ιστορία «από τα κάτω;», Προφορική Ιστορία για

μια πιο δημοκρατική Ιστορία, Προφορική Ιστορία και Κοινότητα.

Ημέρα 2η: Η διαδικασία της συνέντευξης: η πράξη και η θεωρία, τα εργαλεία και η μέθοδος

-τεχνική της συνέντευξης: η προετοιμασία, βασικές αρχές της συνέντευξης, η σχέση ερευνητή-αφηγητή, τα

είδη της συνέντευξης

-τα μέσα καταγραφής και ο χώρος

-οδηγός συνέντευξης: η συνέντευξη ως διαδικασία, την ώρα της συνέντευξης, στρατηγική ερωτήσεων

Ημέρα 3η: Η αποθήκευση-επεξεργασία των συνεντεύξεων

-ημερολόγιο, καρτέλα αφηγήτριας και συνέντευξης

-από το μαγνητόφωνο ή το βίντεο στον υπολογιστή: απομαγνητοφώνηση, αρχειοθέτηση, αντίγραφα,

masterlog (:χαρτογράφηση συνέντευξης)

Ημέρα 4η: Η αποθήκευση-επεξεργασία των συνεντεύξεων

-ημερολόγιο, καρτέλα αφηγήτριας και συνέντευξης

-από το μαγνητόφωνο ή το βίντεο στον υπολογιστή: απομαγνητοφώνηση, αρχειοθέτηση, αντίγραφα,

masterlog (:χαρτογράφηση συνέντευξης)

Ημέρα 5η: Τελική σύσταση της ομάδας, καθορισμός και κατανομή των θεματικών του project, αξιολόγηση του

σεμιναρίου.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2

Αύγουστος 2024

Υλοποίηση του Προγράμματος Ανταλλαγής “FO” σύμφωνα με το παρακάτω χρονοδιάγραμμα:

-Άφιξη και εγκατάσταση των νέων στο Yamochori

-Ξενάγηση και γνωριμία με το χώρο

-Name Games και Ice Breaking δραστηριότητες

-Δραστηριότητες γνωριμίας και team building με έμφαση στα εργαλεία ψυχοσωματικής ενεργοποίησης και

τις θεατρικές τεχνικές.

-Δραστηριότητα για τις προσδοκίες, τη συνεισφορά και τους φόβους των /συμμετεχουσών/συμμετεχόντων.

-Συλλογική θέσπιση των κανόνων της ομάδας

-City Game στο δήμο Θέρμου από τη ΛΕΜΑΘ με σκοπό την γνωριμία με τον τόπο και την κουλτούρα του.

-Επίσκεψη ομάδας στους χώρους που μπορούν να διατεθούν για το δρώμενο και το δημαρχείο. Συζήτηση με

μέλη του ΔΣ και το Δήμαρχο.

-Διαπολιτισμική βραδιά στην πλατεία του χωριού Σπαρτιάς

-Διανομή στην ομάδα του μεταφρασμένου υλικού της Προφορικής Ιστορίας

-Δραστηριότητα "θεάτρου του καταπιεσμένου" για τη σύγκριση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι

γυναίκες σε αγροτικές περιοχές ανά χώρα και ανταλλαγή καλών πρακτικών

-Επιλογή του είδους και των θεματικών του παραστατικού δρώμενου

-Καταμερισμός εργασιών (Ηθοποιοί, Σκηνικά, Σκηνοθεσία, Κοστούμια, Ήχος, Φώτα, Προώθηση, Φωτογραφίες)

-Εργαστήριο Δραματουργίας: Δουλέψαμε τεχνικές χτισίματος των χαρακτήρων των βασικών ηρώων και

τα απαιτούμενα στάδια της δραματουργίας και της πλοκής του έργου (Περιγραφή αρχικής συνθήκης, Σημείο

Αλλαγής της ροής της ιστορίας, Κατάληξη της πλοκής-Λύση)

-Η κάθε ομάδα δούλευε στο πεδίο ευθύνης της: ολοκλήρωση πλοκής έργου, κατανομή ρόλων, επιλογή

μουσικής και προετοιμασία ήχου, σκηνικών και κοστουμιών

-Πρόβες, τελειοποίηση σκηνικών, ήχου, φώτων, κοστουμιών.

-Προώθηση σχεδίου σε τοπικά μέσα και με την άμεση μέθοδο από στόμα σε στόμα.

-Πρόβα generale και παρουσίαση του δρώμενου.

-Απολογισμός επιτυχίας και επίδρασης της παράστασης στην τοπική κοινωνία

-Τελική αξιολόγηση σχεδίου

-Παρουσίαση Youthpass

-Free evening-Πεζοπορία στη φύση

Αναχώρηση

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3

Οργανώθηκε ένα στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Αίτια και προβλήματα δημογραφικής ερήμωσης του Δήμου Θέρμου», με εισηγήσεις

-της ομάδας των νέων του φορέα μας,

-των τοπικών υπεύθυνων λήψης αποφάσεων (Δήμαρχος και μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου)

-ενός μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας,

ενώ παρεμβάσεις πραγματοποιήθηκαν από

- εκπρόσωποι της Περιφέρειας,

- εκπρόσωποι της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των φύλων

-οι εκπρόσωποι των τοπικών συλλόγων.

Ακολούθησε συζήτηση με το κοινό.

Τη δεύτερη ημέρα θα οργανωθεί ένα στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Κίνητρα και προοπτικές/προτάσεις

επιστροφής, με έμφαση στις γυναίκες», με εισηγήσεις

-της ομάδας των νέων του φορέα μας που θα παρουσιάσουν το Χάρτη Καλών Ευρωπαϊκών Πρακτικών για την

καταπολέμηση των έμφυλων στερεοτύπων και την ενδυνάμωση των γυναικών που δημιούργησε το

Πρόγραμμα Ανταλλαγής,

-του Δημάρχου και του Υπεύθυνου για θέματα ισότητας του Δήμου Θέρμου,

-των εκπροσώπων των τοπικών συλλόγων,

-των επιτυχημένων γυναικών-επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον Δήμο Θέρμου

-και ενός μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας,

Παράλληλα πραγματοποιήθηκε προβολή ενός ντοκιμαντέρ που βασίζεται στην προφορική ιστορία: "Οι Σαλταδόροι της Αθήνας" που αναδεικνύει τον ρόλο των γυναικών στον πόλεμο